De Nieuwe Kern en het Zwartelaantje

Beste vrienden,

We hebben al een hele tijd niets meer van ons laten horen maar we hebben beslist niet stilgezeten. De tijd vliegt, en buiten wat onderling mailverkeer binnen de vriendengroep over de RES en hier en daar bomenkap zijn we druk met het Centrumplan met o.a. Kerngroep en Klankbordgroep. Ondertussen zal binnenkort een stukje in het Parool verschijnen over De Nieuwe Kern, de rol van het Zwartelaantje en het terrein van de golfclub in Duivendrecht. Het leek ons een goed idee om u allemaal ook via onze website alvast mee te laten lezen.

We blijven alert.

Met hartelijke groeten van Jo Blom


Het Zwartelaantje. . . .Er is wat afgeknokt op het Zwartelaantje in Duivendrecht . . . de verbinding tussen Amsterdam en het kerkelijk centrum van Amstelland: Ouderkerk. Vanaf het IJ werd er gelopen om aan religieuze verplichtingen te voldoen. Het boerenpad want dat was het eigenlijk raakte eerst berucht om de slechte begaanbaarheid in alle seizoenen: te stoffig of te modderig tot er een moord plaats vond. Dat was in juni 1296 toen de Graaf van Holland, Floris V die zich te veel bemoeide met het Amstelland te maken kreeg met een complot. Dat was zijn eigen schuld. Hij had zijn vriend, de koning van Engeland en aanstaande schoonzoon ingeruild voor een verbond met de Franse koning. De Heer van Aemstel, Gijsbrecht IV vol wrok door hem aangedaan leed ging gretig in op de uitnodiging van Eduard I om Floris V te ontvoeren via zijn “kasteel” in Ouderkerk via de Amstel en verdere waterwegen naar Londen. Dat liep heel anders dan gepland. De aanhang van deze populaire Graaf kreeg er de lucht van dat Floris V haastig opgesloten was in het Muiderslot en toen zijn belagers hem vandaar stiekem probeerden te ontvoeren werden ze achtervolgd richting Ouderkerk. Juist op dat pad bij Duivendrecht raakten de ontvoerders in paniek en tijdens een worsteling werden de fatale klappen uitgedeeld. Sindsdien heet het dus wat deftiger het Zwartelaantje. Deze gruwelijke en zinloze moord is in de overlevering in Duivendrecht bewaard gebleven. Amsterdam had z’n eerste stadsrecht van Floris V in 1275 gekregen en in 1306 een eigen Kerk. Het Zwartelaantje bleef een belangrijke route met een stop in Duivendrecht. Tijdens de 80-jarige oorlog trokken Spaanse troepen om te knokken richting Amsterdam.  Vervolgens in het Rampjaar wisten de Fransen via Duivendrecht de weg om te knokken te vinden richting Amsterdam waarna de Pruisen in 1787 dezelfde route met geknok onveilig maakten in hun ijver de Patriotten te verslaan en Stadhouder Willem V van Oranje in ere te herstellen. In de periode dat Napoleon Europa veroverde en overheerste trok hij op 9 oktober 1811 door Duivendrecht. Er werd toen niet geknokt hoewel de bewoners van het Zwartelaantje gruwden van een keizer die teveel belasting vroeg en de jonge jongens meesleepte om te knokken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond de Duitse bezetter Duivendrecht belangrijk voor hun infrastructuur. Maar inmiddels was aan het Zwartelaantje nummer 4 de Amsterdam Old Course ontstaan, een golfclub met wel een heel bijzonder fraai clubhuis. Het terrein was en is van de NS maar de Golfclub deed er van alles aan om er ondanks de oprukkende stad Amsterdam en de dwars door de in het green nieuw aangelegde spoorlijnen te overleven. Dat betekende dus knokken om behoud, meteen na de Duitse bezetting al toen het terrein volkomen vernield was, al het hout gekapt als brandstof en de Duitsers het Zwartelaantje inpasten als onmisbare schakel in hun militaire wegennet. Steeds was er die bedreiging dat het einde in zicht was van dit prachtige golfterrein met het meer dan charmante clubgebouw. De Bijlmer werd volgebouwd, de NS kwam met rails op slank betonnen pootjes waardoor 9 van de 18 holes wijken. De creativiteit van de clubleden is grenzeloos. Telkens slaagden ze erin om  te knokken voor hun bestaan en met het steeds belangrijker worden van het groen kregen steeds meer mensen de schoonheid van de AOC in de gaten: de vogels, de vlinders, de bloemen, noem maar op inclusief de dieren waaronder een vossenfamilie. De wethouder van Ouder-Amstel die het erfgoed bewaakt zag in het clubhuis een gemeentelijk monument van betekenis, een sieraad op de gemeentelijke monumentenlijst maar ja, zij is ook bezig om De Nieuwe Kern, pardon, het Duivendrechts Kwartier te realiseren en daar moest alles voor wijken: modern beton voor karakteristieke jaren ‘30 architectuur (het clubhuis zou niet te redden zijn vanwege de slechte fundering en zo; kom op fundraising en knokken hiervoor) en het groen vervangen door een nieuw parkgebied. Zonde! Waarom deze oase tussen het beton van Zuid-Oost niet inpassen met de Volkstuintjes als de groene long. Hoe moeilijk is dat toch? Kant en klare natuur, alom gewaardeerd en geld over voor het clubhuis. Verzin een list, beste wethouder om deze groene long te benutten. We knokken daarom door in de beste traditie van het Zwartelaantje.


Nieuwe Kern Deel 2

Ver af van Ouderkerk maar dichterbij dan je denkt . . . .

ontstaat een nieuwe kern naast de bestaande dorpskern aan de Amstel, verderop de Waver en dichter bij Amsterdam: Duivendrecht. Soms hoor je in Ouderkerk: huh? Duivendrecht hoort dat bij onze gemeente? Jawel en al sinds mensenheugenis toen onze gemeentegrenzen zich uitstrekten over het IJ tot in Waterland. Amsterdam heeft al veel grondgebied van ons opgeslokt blijkt hieruit en heeft en passant in de eeuwen hiervoor ook nog veel gebied in onze gemeente opgekocht. Met vooruitziende blik wat betreft stadsuitbreiding. Dat leidt tot de volgende situatie: Amsterdam als eigenaar kan met de grond doen wat ie wil maar in Ouderkerk wordt beslist over het bestemmingsplan. Uit voorzorg om verrassingen te voorkomen kregen we vanaf 1731 een Amsterdamse burgemeester om toezicht te houden op onze gemeente. U kunt in de Amstelkerk nog de burgemeestersbank zien met het stadswapen prominent op de voorkant. Vanaf de Franse tijd kwam er een eigen gemeentebestuur maar de invloed van Amsterdam is tot op de dag van vandaag goed merkbaar. Kijk maar  naar het Amstel Business Park en de ontwikkelingen aldaar waardoor zelfs toegestaan moest worden dat er een gemeentegrensbord, ons bord! staat met Amsterdam-Duivendrecht erop. Nu de huizenhonger niet te stelpen is komt het gebied in beeld zeg maar rond de Holterbergweg. Daar moeten woningen komen, kantoren, hotels en restaurants en o ja, ook nog een wijkgebouw voor maatschappelijke voorzieningen. Het onderhavige gebied wordt echter al steeds kleiner omdat Post NL er neer gestreken is, rijschool Nelen en vlakbij het station Duivendrecht een groot busstation in wording is voor toeristenbussen als onder andere de Flixbus. Hierover wordt nu druk gesteggeld door betrokken inwoners, omwonenden en de Gemeenteraad. Juist in dit gebied liggen de pareltjes van onze gemeente met net zo’n aantrekkelijke natuur-schoonheidswaarde als bijvoorbeeld de Ronde Hoep. Sommige Ouderkerkers weten dat maar al te goed. Zij hebben een volkstuintje daar en genieten volop van de prachtige omgeving. Wie er langs rijdt ziet ook dat er gewezen wordt op “de groene long” die natuurlijk niet weg mag. Wie wel eens gewandeld heeft door de volkstuincomplexen weet hoe prachtig het daar is. Met liefde worden de tuintjes en de aangrenzende lanen en grasvelden verzorgd. Elk jaar is er wel een open dag en krijgen schoolkinderen daar praktijkles. Er is zelfs een beroemde tuin van Maria Hofker. Zij heeft niet alleen een prachtige tuin met beelden na gelaten maar ook aquarellen van de door haar bewonderde en geliefde natuur. Haar huisje ademt nog de sfeer en alles staat en hangt er nog alsof ze even weg is om een boodschap te doen. Tegenover deze voor onze gemeente unieke plek ligt het Amsterdam Old Course aan het Zwartelaantje 4. De Arena overheerst het landschap en grintpad entree naar het clubhuis. Hoog op slanke betonnen zuilen razen de treinen voorbij. Het grondgebied is eigendom van de NS. Begin jaren dertig van de vorige eeuw huurden golf-enthousiastelingen dit terrein, prachtig toch? Vlakbij Amsterdam en toch midden in de natuur. En wat voor natuur. Tussen de holes ligt het schitterend green, omzoomd door fraaie oude bomen, allerlei soorten struikgewas: een planten-insecten- en vogelwereld die menig kenner naar adem doet happen, vleermuizen en allerlei dieren waaronder een vos melden zich regelmatig. Bovendien staat er een clubhuis in de typische villastijl van die tijd, Rie Cramer-achtig idyllisch met binnen nog onder andere de opbergkluisjes van toen, het zo genoemde Prins Bernard-kamertje waar je kon overnachten als het te laat was om terug te gaan. Dit alles is er sinds 1935! En Ouderkerkse en Duivendrechtse jongens van weleer bewaren goede herinneringen aan de golfclub. Ze waren er caddy  of ze pikten stiekem de balletjes die buiten het park terechtkwamen om ze vervolgens bij het clubhuis voor een dubbeltje te koop aan te bieden. Baantjer wijdde een heel boek aan deze romantische plek en natuurlijk werd de geheimzinnige moord op verrassende wijze opgelost. Wie wil dit GROEN in deze tijd nou niet behouden? Het is toch onvoorstelbaar dat men dit alles rigoureus weg wil doen, plat walsen om ervoor in de plaats bomenlanen in te richten. Jawel, met het geld dat de wethouder denkt te krijgen vanwege de bomenkap aan de A9. Dat compensatiegeld is voor Ouderkerk, hoort besteed te worden aan herplant voor de omwonenden aan de A9. Waarom zo moeilijk doen als er midden in de nieuw te bouwen kern al prachtige parken aanwezig zijn? Dat moet toch alleen maar voordeel zijn. De wethouder die gaat over ons gemeentelijk erfgoed is hybride bezig want zij gaat ook over de afbraak en het platwalsen. We mogen in Ouderkerk toch hopen dat zij op tijd bij zinnen komt. Wie van Ouderkerk richting Arena kijkt, ziet daar al de horizon met Ziggo Dome, etcetera die het dorpse uitzicht van vroeger verknoeit. Tel daarbij op met wat fantasie dat links daarvan  richting de Duivendrechtse polder men de oprukkende stadswijk als horizonvervuiler, soort van,  ontwaart. De Nieuwe Kern, het Duivendrechts Kwartier is dan vlakbij Ouderkerk, bijna om de hoek. Een klein stukje Stramanweg maar . . . .Het is dus ons aller woonkernenbelang dat wat er is behouden blijft.

Noot: Rie Cramer was een beroemd illustrator van boeken, eerste helft 20e eeuw..

Bezoeken: 31

Geplaatst in Berichten, De Nieuwe Kern.